Czym jest trądzik odwrócony.

Trądzik odwrócony, zwany także acne inversa lub hidradenitis suppurativa, to rzadka i przewlekła choroba zapalna skóry, która stanowi wyzwanie terapeutyczne. Leczenie wymaga zastosowania leków miejscowych, antybiotyków doustnych i nawet zabiegów chirurgicznych. Jakie są czynniki ryzyka i charakterystyczne objawy tej choroby? Trądzik odwrócony to stan, który prowadzi do bolesnych guzków, ropni, i przetok na skórze, a w dłuższej perspektywie do bliznowacenia. Chociaż jest to rzadka choroba, to może dotykać od 1% do 4% populacji ogólnej, z nieco wyższym wskaźnikiem występowania u kobiet. Pierwsze symptomy często pojawiają się w okresie dojrzewania tak jak trądzik hormonalny, ale rozpoznanie może być opóźnione z powodu niespecyficznych objawów.

Najpopularniejsze objawy.

W trądziku odwróconym obserwujemy charakterystyczne zmiany skórne, które mogą znacząco wpłynąć na jakość życia pacjenta. Te obejmują:

• bolesne zmiany guzkowe skórno-podskórne;
• ropnie;
• przetoki drenujące z wydzieliną, często o nieprzyjemnym zapachu;
• torbiele włosowe/pilonidalne;
• bliznowacenie – szczególnie w zaawansowanych przypadkach, co może prowadzić do ograniczenia ruchomości.

Zwłaszcza zmiany w okolicach pach i pachwin są bardzo bolesne i wpływają na codzienne funkcjonowanie. Przetoki mogą powodować wydzielanie znacznych ilości nieprzyjemnej wydzieliny, wymagającej regularnej zmiany opatrunków i zachowania odpowiedniej higieny. Blizny mogą nie tylko wpływać negatywnie na wygląd, ale także funkcjonalność skóry.

W diagnozie trądziku odwróconego klasyfikuje się chorobę, aby dostosować odpowiednią terapię. Jednym z często używanych narzędzi jest klasyfikacja Hurleya, dzieląca chorobę na trzy stadia:

• Stadium I: pojedyncze lub mnogie ropnie, brak przetok i bliznowacenia;
• Stadium II: nawracające ropnie, obecność przetok i bliznowacenia, zmiany pojedyncze lub mnogie;
• Stadium III: liczne ropnie, przetoki często komunikujące się, obecność mostkowych blizn, zmiany rozsiane.

Przyczyny i czynniki ryzyka.

Trądzik odwrócony to skomplikowana choroba o wieloczynnikowej etiologii. W procesie jej rozwoju odgrywają rolę czynniki immunologiczne i hormonalne. Dochodzi do zatkania mieszków włosowych, co prowadzi do stanu zapalnego i tworzenia się ropni. Choć istnieje genetyczny komponent ryzyka, nie zidentyfikowano jeszcze konkretnych genów związanych z tą chorobą. Istnieje również związek między paleniem tytoniu, otyłością a nasileniem trądziku odwróconego. Im wyższy wskaźnik BMI, zwłaszcza w przypadku otyłości I, II lub III stopnia, tym większe ryzyko aktywacji choroby.

Miejsca występowania.

Trądzik odwrócony jest szczególnie dokuczliwy tam, gdzie skóra jest podatna na zbieranie drobnoustrojów, wilgotność oraz tarcie. Najczęściej schorzenie to pojawia się w okolicach takich jak:

• Pachy
• Pachwiny
• Obszar między pośladkami
• Narządy płciowe
• Dolna część piersi u kobiet
• Fałdy skórne na brzuchu

Ciekawym jest, że trądzik odwrócony narządów płciowych występuje częściej u mężczyzn, podczas gdy trądzik odwrócony pod pachami jest bardziej powszechny u kobiet.

Czy jest zaraźliwy?

Kiedy mówimy o trądziku odwróconym, często pojawia się pytanie, czy jest to choroba zaraźliwa. Ważne jest podkreślenie, że trądzik odwrócony nie jest chorobą zakaźną. Oznacza to, że nie można go przenieść poprzez kontakt z osobą cierpiącą na to schorzenie. Trądzik odwrócony nie ma podłoża bakteryjnego, a ewentualne infekcje bakteryjne są wynikiem stanu zapalnego, a nie jego przyczyną.

Choroby często występujące razem z trądzikiem odwróconym.

U pacjentów dotkniętych trądzikiem odwróconym często obserwuje się współwystępowanie innych chorób zarówno skórnych, jak i ogólnoustrojowych. Do najczęściej diagnozowanych schorzeń należą:

• Choroba niedokrwienna serca, w tym zawał serca
• Udary mózgu
• Trądzik zwyczajny
• Choroby endokrynologiczne wpływające na tarczycę
• Zespół policystycznych jajników

Warto zaznaczyć, że istnieje silna korelacja między trądzikiem odwróconym a pewnymi schorzeniami ogólnoustrojowymi. Przykładowo:

• Otyłość: Wzrost wskaźnika masy ciała (BMI) może nasilać objawy trądziku odwróconego. Tkanka tłuszczowa może wpływać na stan zapalny, a fałdy skórne oraz wilgotne środowisko sprzyjają zaostrzeniu choroby.
• Cukrzyca: Cukrzyca jest diagnozowana u osób z trądzikiem odwróconym około trzy razy częściej niż u ogólnej populacji.
• Zespół metaboliczny: Chorzy z trądzikiem odwróconym mają około dwukrotnie większe ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego.
• Nieswoiste zapalenia jelit: Osoby z trądzikiem odwróconym częściej cierpią na chorobę Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego.
• Spondyloartropatie: Trądzik odwrócony zwiększa ryzyko wystąpienia chorób zapalnych stawów kręgosłupa, takich jak zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa czy łuszczycowe zapalenie stawów.
• Nowotwory: W rzadkich przypadkach trądzik odwrócony może zwiększać ryzyko raka kolczystokomórkowego skóry.
• Depresja: Przewlekłość schorzenia, obecność zmian w delikatnych okolicach oraz nieprzyjemny zapach wydzieliny mogą negatywnie wpływać na jakość życia pacjentów, prowadząc do obniżonego nastroju i lęku przed interakcjami społecznymi.

Sposoby leczenia.

W trądziku odwróconym obserwujemy rozwój charakterystycznych zmian skórnych, które obejmują:

• bolesne zmiany guzkowe skórno-podskórne,
• ropnie,
• przetoki drenujące do zmian skórnych z wydzielaniem często nieprzyjemnie pachnącej wydzieliny,
• torbiele włosowe/pilonidalne,
• bliznowacenie, które w zaawansowanych stadiach może ograniczać ruchomość, zwłaszcza w okolicach pachwin czy pach.

Te zmiany powodują silny ból i utrudniają codzienne funkcjonowanie pacjentów, zwłaszcza w przypadkach zaawansowanych. Przetoki mogą wydalać znaczne ilości wydzieliny, co jest zarówno niekomfortowe, jak i uciążliwe pod względem higieny. Ponadto, blizny wywołane przez chorobę mogą wpłynąć negatywnie zarówno na aspekty estetyczne, jak i funkcjonalność.

W ocenie klinicznej trądziku odwróconego, używamy klasyfikacji, które oceniają zaawansowanie choroby. To istotne w doborze odpowiedniej terapii. Jedną z popularnych klasyfikacji jest klasyfikacja Hurleya, która wyróżnia trzy stadia:

• Stadium I, w którym obserwujemy pojedyncze lub mnogie ropnie, ale brak przetok i bliznowacenia.
• Stadium II, charakteryzujące się nawracającymi ropniami, obecnością przetok i bliznowacenia. Zmiany mogą być pojedyncze lub mnogie.
• Stadium III, w którym występują liczne ropnie, przetoki często komunikują się ze sobą, a blizny stają się bardziej rozległe.

Etapy leczenia trądziku odwróconego.

Leczenie trądziku odwróconego to proces wieloetapowy, wymagający współpracy różnych specjalistów, w tym lekarza rodzinnego, dermatologa i chirurga, a także zaangażowania pacjenta w przestrzeganie zaleceń oraz długotrwałego stosowania leków. Terapia jest zazwyczaj podzielona na trzy główne elementy.

Pierwszy element to postępowanie nieswoiste, które obejmuje działania mające na celu zmniejszenie ryzyka rozwoju choroby. Wskazane jest zmniejszenie masy ciała stosując odpowiednią i zdrowa dietę oraz zaprzestanie palenia tytoniu. Dodatkowo, odpowiednia higiena ran, korzystanie z płynów i emulsji odkażających oraz wsparcie psychologiczne i psychiatryczne są ważnymi elementami leczenia.

Drugim elementem jest leczenie zachowawcze, w tym farmakoterapia. Wybór konkretnego leczenia zależy od stadium choroby i jest dokonywany przez lekarza na podstawie oceny klinicznej. W stadium I i II, często stosuje się leki na trądzik w tym antybiotyki miejscowe lub doustne, takie jak klindamycyna, doksycyklina lub limecyklina. W stadium III, terapia antybiotykami może być skojarzona z procedurami chirurgicznymi.

Trzeci element to leczenie chirurgiczne, które może być bardzo skuteczne w leczeniu trądziku odwróconego. W zależności od wskazań, stosuje się różne procedury chirurgiczne, takie jak wycinanie zmian chorobowych z zachowaniem zdrowych tkanek i stosowanie różnych technik zamykania ran. Czasem używa się również laserów CO2 lub Nd-YAG.

Podsumowanie

Podsumowując, trądzik odwrócony jest trudnym do leczenia schorzeniem skórnym, które znacząco wpływa na jakość życia pacjentów. Skuteczne leczenie wymaga wielospecjalistycznego podejścia i może obejmować różne metody terapeutyczne, zarówno farmakologiczne, jak i chirurgiczne.